Gevangen in het net
Auteur: Evert Jan van Hasselt
Afgelopen maandag had het actualiteitenprogramma Nieuwsuur een item over het dichtslibben van ons elektriciteitsnet. Ondanks waarschuwingen van diverse deskundigen de afgelopen 15 jaar is er onvoldoende geïnvesteerd in dit net. Nu we massaal overschakelen op wind- en zonne-energie, gasloze huizen, elektrisch rijden, etc. blijkt het net dit niet meer aan te kunnen. Het gevolg is dat hele woonwijken en industrieterreinen niet meer tijdig op het net kunnen worden aangesloten.
De oorzaak blijkt te liggen bij de regulerende partij, de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Zij bepalen de tarieven die de netbeheerders mogen rekenen voor hun diensten. En ondanks dat de netbeheerders herhaaldelijk hebben gevraagd om tariefsverhoging voor de benodigde investeringsruimte, bleef de ACM vasthouden aan de bestaande tarieven, die tot de laagste van Europa behoren. Met als gevolg dat we nu vastlopen.
De ACM reageert op deze kritiek door aan te geven dat op voorhand niet bekend was waar precies de hogere vraag zou gaan ontstaan. Op dat moment investeren in meer capaciteit had dus potentieel geleid tot investeringen op de verkeerde plaatsen en dat is niet efficiënt. De ACM verkiest efficiency boven effectiviteit. Daarom steunt zij investeringen pas als precies duidelijk is waar die investeringen nodig zijn. In de huidige wereld – waar de ontwikkelingen steeds sneller gaan – ben je dan te laat.
In 2013 schreef ik samen met Pauline Romanesco het boek “Ecosysteem voor Business – Van efficiency naar Effectiviteit”. Dat gaat precies hierover. In dat boek bekijken we hoe dingen anders kunnen, door te kijken naar hoe mieren samenwerken. Mieren zijn helemaal niet efficiënt. In een gemiddelde mierenkolonie doet de helft van de mieren helemaal niets! Maar daardoor hebben ze overcapaciteit, die ze kunnen aanspreken op het moment dat ze in de problemen komen. Het resultaat: mierenkolonies zijn verbazingwekkend effectief!
Aan de basis hiervan staat ecosysteemdenken. Mieren vormen met elkaar een ecosysteem. Alles is daar met elkaar verbonden en mieren gebruiken die verbindingen om tot effectieve oplossingen te komen. Groepen mensen – een kleine groep of een heel land, dat maakt niet uit – vormen ook ecosystemen. Onze focus op efficiency heeft echter geleid tot denken, waarbij we onze samenleving als een machine zijn gaan beschouwen. Ecosystemen zijn namelijk veel te complex. Complexiteit en efficiency staan op gespannen voet. Door dat machinedenken rationaliseren we een groot deel van die complexiteit weg. Die complexiteit is er echter wel. En dat breekt ons nu meer en meer op.
Hoog tijd dat we het ecosysteemdenken weer gaan omarmen! Ook binnen onze organisaties.
Wil je hier meer over weten, download dan hier gratis het boek “Ecosysteem voor Business – Van efficiency naar Effectiviteit”.
En kom naar onze dialoogsessie Anders denken: ‘Ecosysteembenadering als oplossing voor complexe vraagstukken. Hoe dan?’
